Historie

Olympisch Stadionconcert
Op 2 juni 1934 werd in het Olympisch Stadion een zogenoemd ‘monsterconcert’ georganiseerd van het Concertgebouworkest en het Residentie Orkest onder leiding van Willem Mengelberg en Peter van Anrooy. Het doel van dit evenement was het ondersteunen van pensioenfondsen van beide orkesten en het genereren van publiciteit. Vanwege de crisis was het concertbezoek immers schrikbarend teruggelopen, waardoor Het Concertgebouw en het Concertgebouworkest, in financiële nood verkeerde. Het concert was, ondanks de akoestische beperkingen, een groot succes en werd door ongeveer dertigduizend bezoekers uit het gehele land bezocht. Het programma bestond uit Preludium over het oude Wilhelmus van Willem Mengelberg, de Piet Hein-rapsodie van Peter van Anrooy, Wagners Voorspel tot die Meistersinger von Nürnberg en de Negende Symfonie van Ludwig van Beethoven. Van Anrooy, dirigent van het Residentie Orkest, leidde zijn eigen compositie, Mengelberg nam de overige werken voor zijn rekening.

Oprichting Concertgebouw-Vrienden
Om een vervolg te geven aan deze eenmalige gebeurtenis werd binnen drie weken na het concert de Nederlandse Vereeniging Concertgebouw-Vrienden opgericht. Op 27 september 1934 vond een eerste bijeenkomst plaats in de Kleine Zaal van het Concertgebouw, met toespraken van de voorzitter van het Concertgebouw, Dr. H.P. Heineken, de artistiek leider van Het Concertgebouw, Dr. Rudolf Mengelberg en de eerste voorzitter van de Concertgebouw-vrienden Ir. J.A. Josephus Jitta. In de daaropvolgende jaren ontwikkelde de Vereniging een scala van activiteiten om het concertbezoek te bevorderen en de band met het concertpubliek te versterken.

Preludium
In 1938 verscheen de eerste aflevering van het Concertgebouw-Nieuws met een concertagenda, foto’s en verdiepende artikelen. In 1947 werd dit blad uitgebreid naar Preludium, dat tot op heden het complete programmablad is van Het Concertgebouw en het Concertgebouworkest. Er werden tot eind 1944 Vriendenavonden georganiseerd, waaraan werd meegewerkt door prominente musici als de Zwitserse dirigent Ernest Ansermet, Felix de Nobel, Jo Vincent, George van Renesse, Rosa Spier, Arthur Honegger, Eduard van Beinum, Gerard Hengeveld, Marius Flothuis, Willem Andriessen en Hendrik Andriessen. Vanaf 1941 nam het aantal opzeggingen van de Concertgebouw-Vrienden toe vanwege het verbod om lid te zijn van een vereniging zonder economisch doel. Twee bestuursleden (W.A. van Leer en mw. H. van Rijn van Alkemade-de Hartogh) trokken zich terug in 1941 toen de joodse orkestleden moesten vertrekken. Oprichter en eerste voorzitter (1934-1938) van de Vereniging, ir. J.A. Josephus Jitta, stelde in 1941 zijn erelidmaatschap ter beschikking. Hij zou later met zijn vrouw omkomen in een Duits concentratiekamp

Vriendenkrans Concours
Na de oorlog werden de activiteiten van de Vereniging voortvarend opgepakt onder leiding van voorzitter Herman van den Eerenbeemt (1938-1951†). In 1949 werd door de Vereniging Vrienden voor het eerst het Vriendenkrans Concours georganiseerd, dat fungeerde als een podium aan jong talent. De eerste krans werd uitgereikt aan de pianisten Gérard van Blerk, Theo Bruins en violist Bouw Lemkes. Sindsdien is de Vriendenkrans, dat later tot 1998 genaamd werd tot Zilveren Vriendenkrans, uitgereikt aan ruim honderdvijftig jonge musici. In 2008 fuseerde het Vriendenkrans Concours met concertserie Het Debuut onder de naam Vriendenkrans Concours/Het Debuut (VKHD), een coaching- en opleidingstraject van achttien maanden voor de meest getalenteerde jonge musici in Nederland. Het traject ging vanaf 2012 verder als Dutch Classical Talent.

Stichting Donateurs
In 1952 kreeg artistiek leider Rudolf Mengelberg op zijn zestigste verjaardag een naar hem vernoemd Fonds aangeboden. Doel hiervan was ‘het verstrekken van financiële steun aan oud-leden van het orkest en personeel van Het Concertgebouw, van wie een aantal door de stijging van de kosten voor levensonderhoud in uiterst moeilijke omstandigheden verkeert.’ De Vereniging organiseerde ten behoeve van de pensioenfondsen tot eind jaren zestig gala's en concerten met medewerking van o.a. Yehudi Menuhin en Rafael Kubelik (1950), Josef Krips (1953), Pierre Monteux (1962). In 1963 volgde de oprichting van de Stichting Donateurs van het Concertgebouworkest om extra particuliere donaties te organiseren vanwege de dreigende bezuinigingen en slechte salarisomstandigheden. Op initiatief van de Vrienden werd in 1968 de actie Tachtig jaar Concertgebouworkest georganiseerd, met als doel om geld op te brengen voor het onderhoud en de modernisering van de Grote zaal van Het Concertgebouw. Het laatste concertgala in 1969 vormde een combinatie van lichte en klassieke muziek, met onder anderen Emmy Verhey en Christiaan Bor, Wim Kan, Fred Kaps, Liesbeth List, het Cocktail Trio, Tobi Rix, Boudewijn de Groot, Jasperina de Jong, Gerard Cox, Trio Pim Jacobs, Rogier van Otterloo en Leen Jongewaard. Vanaf de jaren zeventig bleven de activiteiten beperkt tot de Vriendenkrans en het organiseren van gespreksavonden met beroemde musici, in combinatie met muzikale uitvoeringen.

Vereniging Vrienden
In 1982 werden de activiteiten van de Concertgebouw-Vrienden en de Donateurs van het Concertgebouworkest (tot 1991) verenigd onder de naam Vereniging Vrienden van het Concertgebouw en het Concertgebouworkest.  De organisaties werden samengevoegd om een krachtiger ondersteuning van Gebouw en Orkest mogelijk te maken. Hun eerste gezamenlijke actie betrof de organisatie van de particuliere fondsenwerving ten behoeve van de renovatie van het Concertgebouw in 1986-88. Deze actie voor Stichting Steun het Concertgebouw bracht ruim 4 miljoen gulden op. De Vereniging droeg daarna bij aan de viering van het Eeuwfeest in 1988, en organiseerde het officiële afscheid van Bernard Haitink als chef-dirigent van het Concertgebouworkest, dat inmiddels het predicaat ‘Koninklijk’ had gekregen. W.A. Scherpenhuijsen Rom, die vanaf de samenvoeging leiding had gehad over het Vrienden-bestuur, werd in 1988 opgevolgd door Ruud van Ommeren. Onder de laatstgenoemde groeide het ledenaantal van de Vrienden tot ca. 11.500 in 1997.

Entrée
In 1994 werd mede op initiatief van de Vereniging Vrienden, en in het bijzonder van Van Ommeren en Martijn Sanders, de jongerenvereniging Entrée opgericht. Entrée is inmiddels uitgegroeid tot een bloeiende vereniging met ruim 8.000 leden tot 35 jaar. 

Van Alliantie naar Concertvrienden
In 2010 werd een Alliantie van concertpubliek gesloten tussen de verenigingen Vrienden en Entrée   met als doel om de samenwerking op het gebied van ledenwerving en marketing en communicatie verder te intensiveren. Met ingang van 1 juni 2012 hebben de Vrienden en Entrée alle lidmaatschappen samengevoegd onder de gezamenlijke naam Concertvrienden.  In 2015 is de Vereniging Entrée een zelfstandige afdeling geworden binnen de Vereniging Vrienden.  

Met bij elkaar 23.000 leden is  Concertvrienden de grootste ledenorganisatie van concertpubliek in Nederland.

Voorzitters sinds 1934
1934-1938       Ir J.A. Josephus Jitta
1938-1951†     H. van den Eerenbeemt
1951-1952       mw. E.G Honig-Prinsse, a.i.
1952-1959       Mr. W.F. Schokking
1959-1963       Jhr. Ir. E.O.E. Prisse
1963-1983       Mr. F. Horsman
1983-1988       W.E. Scherpenhuijsen Rom
1988-1997       Drs R. van Ommeren
1997-2002       Dr. Alexander Rinnooy Kan
2002-2010       Prof. drs. Gerlach Cerfontaine
2010-2017       Ir. Bert Meerstadt
2017-heden     Drs W. Maas

Voorzitters Entrée sinds 1994
1994-1997    Bonne Datema
1997-1999    Rutger Hamelynck
1999-2001    Friso Verschoor           
2001-2003    Michiel Wissenburg
2003-2004    Katinka Cante
2004-2005    Frank Sipkes    
2005-2006    Steef van Winkel
2007-2008    Floris Don
2008-2010    Tessa van Bussel
2010-2011    Floris Kortie
2011-2012    Merel Geerlings (a.i.)
2012-2013    Robbert-Jan Sebregts
2013-2013    Willem-Jan Pranger (a.i.)
2013-2016    Sywert van Lienden
2016-2019    Marlies de Boer
2019-2020    René Lieshout

Uitreiking Gouden Vriendenkrans
wegens bijzondere verdiensten voor de Vrienden

1970    A. Verbruggen, administrateur Het Concertgebouw N.V.
1972    Mw. E.G. Honig-Prinsse, bestuurslid
1974    Drs. A.B.M. Brans, redactie Preludium en bestuurslid
1974    Prof. dr. Jos Smits van Waesberghe, redactie Preludium  
1974    Prof. K. Ph. Bernet Kempers, redactie Preludium - postuum
1982    Mr. F. Horsman, voorzitter
1982    Mr. A.Th.E. Kastein, bestuurslid
1988    W.E. Scherpehuijsen Rom, voorzitter
2010    B.A.C. Endhoven-Brouwer, bestuurssecretaris

Ereleden Vereniging Vrienden
1937/2011    J.A. Josephus Jitta w.i., oprichter en eerste voorzitter (1890-1943)
2011            G.A.M. van den Berg, voormalig adjunct-directeur p.r. KCO